SANGU LELADI
Resiking budi gawe tentreming ati ,
tentreming ati nyunarake polatan dadi sumringah, padhang ngresepake, gawe
supeketing pamitran. Akehing pamitran muwuh tambahing pengalaman , sesurupan
lan kaweruh. Undhaking kaweruh nyebabake lakuning urip kita ing madyaning urip
bebrayan tansah waspada, ora gampang kesasar, gedhene nganti kejlungup ing
pakarti nistha
anak
ampal jenenge
: embung
anak angrang jenenge : kroto
anak asu jenenge : kirik
anak ayam (pitik) jenenge : kuthuk
anak babi jenenge : gembluk
anak bandeng jenenge : nener
anak bantheng jenenge : wareng
anak banyak jenenge : blengur
anak baya jenenge : rete
anak bebek jenenge : meri
anak bethik jenenge : menter
anak blanak jenenge : sendha
anak brati jenenge : tongki
anak budheng jenenge : kowe
anak bulus jenenge : ketul
anak cacing jenenge : lur
anak cecak jenenge : sawiyah
anak celeng jenenge : genjik
anak coro jenenge : mendhet
anak dara jenenge : piyik
anak dhorang jenenge : tamper
anak emprit jenenge : indhil
anak gagak jenenge : engkak
anak gajah jenenge : bledug
anak gangsir jenenge : clondho
anak garangan jenenge : rase
anak garengpung jenenge : drungkuk
anak gemak jenenge : drigul
anak glathik jenenge : cecrekan
anak gundhik jenenge : laron/rayap
anak iwak jenenge : beyong
anak jangkrik jenenge : gendholo
anak jaran jenenge : belo
anak kadhal jenenge : tobil
anak kakap jenenge : caplak
anak kalajengking jenenge : ketupa
anak kancil jenenge : kenthi
anak kebo jenenge : gudel
anak kecapung jenenge : jenthit
anak kemangga jenenge : ceriwi
anak kepik jenenge : mreki
anak kidang jenenge : kompreng
anak kimar jenenge : kedah
anak kinjeng jenenge : senggutru
anak kinjeng dom jenenge : undur-undur
anak kintel jenenge : kentus
anak kethek jenenge : munyuk/kenyung
anak kodhok jenenge : precil
anak kombang jenenge : engkuk
anak konang jenenge : endrak
anak kremi jenenge : racek
anak kucing jenenge : cemeng
anak kul/keyong jenenge : krikik
anak kupu jenenge : uler
anak kura jenenge : laos
anak kuthuk jenenge : kotesan
anak kwangwung jenenge : gendhot
anak laler jenenge : set/singgat
anak lamuk jenenge : jenthik
anak lawa jenenge : kampret
anak lele jenenge : jabrisan
anak lemut jenenge : uget-uget
anak lintah jenenge : pacet
anak lisang jenenge : beles
anak lodan jenenge : jengkelong
anak lutung jenenge : kenyung
anak luwak jenenge : kuwuk
anak luwing jenenge : gonggo
anak macan jenenge : gogor
anak manuk jenenge : piyik
anak menjangan jenenge : kompreng
anak menthok jenenge : minthi
anak merak jenenge : uncung
anak nyamblik jenenge : slira
anak pe jenenge : genyong
anak pleting jenenge : jaringan
anak sapi jenenge : pedhet
anak sembilang jenenge : lenger
anak singa jenenge : dibal
anak tambra jenenge : bokol
anak tawon jenenge : gana
anak tekek jenenge : celolo
anak tikus jenenge : cindhil
anak tongkol jenenge : cengkik
anak tumo jenenge : kor
anak ula jenenge : kisi/ucet
anak urang jenenge : grago
anak wader jenenge : sriwat
anak wagal jenenge : jendhil
anak walang jenenge : dhogol
anak warak jenenge : plenging
anak wedhus jenenge : cempe
anak welut jenenge : udhet
anak yuyu jenenge : beyes
anak angrang jenenge : kroto
anak asu jenenge : kirik
anak ayam (pitik) jenenge : kuthuk
anak babi jenenge : gembluk
anak bandeng jenenge : nener
anak bantheng jenenge : wareng
anak banyak jenenge : blengur
anak baya jenenge : rete
anak bebek jenenge : meri
anak bethik jenenge : menter
anak blanak jenenge : sendha
anak brati jenenge : tongki
anak budheng jenenge : kowe
anak bulus jenenge : ketul
anak cacing jenenge : lur
anak cecak jenenge : sawiyah
anak celeng jenenge : genjik
anak coro jenenge : mendhet
anak dara jenenge : piyik
anak dhorang jenenge : tamper
anak emprit jenenge : indhil
anak gagak jenenge : engkak
anak gajah jenenge : bledug
anak gangsir jenenge : clondho
anak garangan jenenge : rase
anak garengpung jenenge : drungkuk
anak gemak jenenge : drigul
anak glathik jenenge : cecrekan
anak gundhik jenenge : laron/rayap
anak iwak jenenge : beyong
anak jangkrik jenenge : gendholo
anak jaran jenenge : belo
anak kadhal jenenge : tobil
anak kakap jenenge : caplak
anak kalajengking jenenge : ketupa
anak kancil jenenge : kenthi
anak kebo jenenge : gudel
anak kecapung jenenge : jenthit
anak kemangga jenenge : ceriwi
anak kepik jenenge : mreki
anak kidang jenenge : kompreng
anak kimar jenenge : kedah
anak kinjeng jenenge : senggutru
anak kinjeng dom jenenge : undur-undur
anak kintel jenenge : kentus
anak kethek jenenge : munyuk/kenyung
anak kodhok jenenge : precil
anak kombang jenenge : engkuk
anak konang jenenge : endrak
anak kremi jenenge : racek
anak kucing jenenge : cemeng
anak kul/keyong jenenge : krikik
anak kupu jenenge : uler
anak kura jenenge : laos
anak kuthuk jenenge : kotesan
anak kwangwung jenenge : gendhot
anak laler jenenge : set/singgat
anak lamuk jenenge : jenthik
anak lawa jenenge : kampret
anak lele jenenge : jabrisan
anak lemut jenenge : uget-uget
anak lintah jenenge : pacet
anak lisang jenenge : beles
anak lodan jenenge : jengkelong
anak lutung jenenge : kenyung
anak luwak jenenge : kuwuk
anak luwing jenenge : gonggo
anak macan jenenge : gogor
anak manuk jenenge : piyik
anak menjangan jenenge : kompreng
anak menthok jenenge : minthi
anak merak jenenge : uncung
anak nyamblik jenenge : slira
anak pe jenenge : genyong
anak pleting jenenge : jaringan
anak sapi jenenge : pedhet
anak sembilang jenenge : lenger
anak singa jenenge : dibal
anak tambra jenenge : bokol
anak tawon jenenge : gana
anak tekek jenenge : celolo
anak tikus jenenge : cindhil
anak tongkol jenenge : cengkik
anak tumo jenenge : kor
anak ula jenenge : kisi/ucet
anak urang jenenge : grago
anak wader jenenge : sriwat
anak wagal jenenge : jendhil
anak walang jenenge : dhogol
anak warak jenenge : plenging
anak wedhus jenenge : cempe
anak welut jenenge : udhet
anak yuyu jenenge : beyes
1. Isi
Asem
jenenge : Klungsu
2. Isi
Cipir
jenenge : Botor
3. Isi
Duren
jenenge : Pongge
4. Isi
Jambe
jenenge : Jebug
5. Isi
Kapas
jenenge : Wuku
6. Isi
Kates
jenenge : Trempos
7. Isi
Kluwek
jenenge : Pocung
8. Isi
Kluweh
jenenge : Bethem
9. Isi
Kesambi jenenge :
Kecacil
10. Isi
Mlinjo
jenenge : Klantak
11. Isi
Nangka
jenenge : Beton
12. Isi
Pelem
jenenge : Pelok
13. Isi
Randhu
jenenge : Klenteng
14. Isi
Salak
jenenge : Kentos
15. Isi
Sawo
jenenge : Kecik
16. Isi
Semangka jenenge : Kuwaci
1. Woh
Aren
- jenenge : Kolang - kaling
2. Woh
Bengkoang - jenenge : Besusu
3. Woh
Cengkeh
- jenenge : Polong
4. Woh
Gebang
- jenenge : Kranding
5. Woh
Gembili
- jenenge : Katak
6. Woh
Jati
- jenenge : Janggleng
7. Woh
Kantil
- jenenge : Gandhek
8. Woh
Kelor
- jenenge : Klentang
9. Woh
Kesambi
- jenenge : Kecacil
10.
Woh
Kuwek
- jenenge : Pocung
11. Woh
Pandan eri -
jenenge : Phandaga
12. Woh
So
- jenenge : Mlinjo
13. Woh
Tal
- jenenge : Siwalan
14. Woh
Turi
- jenenge : Klentang
15. Woh
Uwi
- jenenge : Katak
16. Woh Widara
Putih - jenenge :
Anyang
1.
Pentil
Asem - jenenge :
Cempaluk
2. Pentil Jagungg - jenenge : Janten
3. Pentil Jambe - jenenge : Blebar
4. Pentil Jambu - jenenge : Karuk
5. Pentil Kacang - jenenge : Besengut
6. Pentil Krambil - jenenge : Bluluk, Cengkir, Degan
7. Pentil Manggis - jenenge : Blibar
8. Pentil Nangka - Jenenge : Babal, Gori
9. Pentil Pelem - jenenge : Pencit
10. Pentil Randu - jenenge : Plencing
11. Pentil Semangka - jenenge : Planco
12. Pentil So/Mlinjo - jenenge : Kroto
13. Pentil Timun - Jenenge : Serit
2. Pentil Jagungg - jenenge : Janten
3. Pentil Jambe - jenenge : Blebar
4. Pentil Jambu - jenenge : Karuk
5. Pentil Kacang - jenenge : Besengut
6. Pentil Krambil - jenenge : Bluluk, Cengkir, Degan
7. Pentil Manggis - jenenge : Blibar
8. Pentil Nangka - Jenenge : Babal, Gori
9. Pentil Pelem - jenenge : Pencit
10. Pentil Randu - jenenge : Plencing
11. Pentil Semangka - jenenge : Planco
12. Pentil So/Mlinjo - jenenge : Kroto
13. Pentil Timun - Jenenge : Serit
1. kembang
aren
- jenenge : dangu
2. kembang
blimbing - jenenge : maya
3. kembang
blutru
- jenenge : montro
4. kembang
cengkeh - jenenge :
polong
5. kembang
cubung -
jenenge : torong
6. kembang
dhadhap - jenenge :
celung
7. kembang
duren
- jenenge : dlongop
8. kembang
ganyong - jenenge :
puspanyidra
9. kembang
garut
- jenenge : grameng
10. kembang
gebang
- jenenge : kranding
11. kembang
gedhang - jenenge :
ontong (tuntut)
12. kembang
gembili
- jenenge : seneng
13. kembang
jagung
- jenenge : sinuwun
14. kembang
jambe
- jenenge : mayang
15. kembang
jambu
- jenenge : karuk
16. kembang widara
putih - jenenge : rajasa
17.
kembang
jarak
- jenenge : juwis
18. kembang
jati
- jenenge : janggleng
19. kembang
jengkol
- jenenge : kecuwis
20.
kembang
kacang
- jenenge : besengut
21. kembang
kanthil
- jenenge : gadhing
22. kembang
kapas
- jenenge : kadi
23. kembang
kara
- jenenge : kepek
24. kembang
kecipir
- jenenge : cethethet
25.
kembang
kelor
- jenenge : limaran
26.
kembang
kemlanding - jenenge : jedhidhing
27.
kembang
kencur
- jenenge : sedhet
28. kembang
kimpul
- jenenge : pancal
29. kembang
kluwih
- jenenge : onthel
30. kembang
kopi
- jenenge : blanggreng
31. kembang
kerambil -
jenenge : manggar
32. kembang
krokot
- jenenge : naknik
33. kembang
lamtoro
- jenenge : jedhidhing
34. kembang
lombok
- jenenge : menik
35. kembang
mlinjo
- jenenge : uceng (kroto)
36. kembang
nangka
- jenenge : angkup
37. kembang
nipah
- jenenge : dongong
38. kembang
pandhan
- jenenge : pundhak
39. kembang
pace
- jenenge : nyrewenteh
40.
kembang
pete
- jenenge : pandul
41. kembang
pohong (tela) - jenenge : ingklik
42.
kembang
pring
- jenenge : krosak
43.
kembang
randhu
- jenenge : karuk
44.
kembang
salak
- jenenge : ketheker
45. kembang
suruh
- jenenge : drenges
46.
kembang
tebu
- jenenge : glagah
- godhong
aren
- jenenge : dliring
- godhong asem - jenenge : sinom
- godhong cocor bebek - jenenge : tiba urip
- godhong dhadhap - jenenge : tawa
- godhong gedhang enom - jenenge : pupus
- godhong gedhang tuwa - jenenge : ujungan
- godhong gedhang garing - jenenge : klaras
- godhong gebang - jenenge : kajang
- godhong jambe - jenenge : pracat, dedel
- godhong jarak - jenenge : bledheg
- godhong jarak kebo - jenenge : lomah-lameh
- godhong jati - jenenge : jompong
- godhong kacang brol - jenenge : rendeng
- godhong kacang lanjaran - jenenge : lembayung
- godhong kates - jenenge : gampleng
- godhong kecipir - jenenge : cethethet
- godhong kelor - jenenge : limaran (sewu)
- godhong kemladheyan - jenenge : kumudu
- godhong kluwih - jenenge : kleyang
- godhong krambil enom - jenenge : janur
- godhong krambil tuwo - jenenge : blarak
- godhong lempuyang - jenenge : lirih
- godhong lombok - jenenge : sabrang
- godhong mlinjo - jenenge : eso
- godhong pari - jenenge : damen
- godhong pring - jenenge : elarmanyura
- godhong randu - jenenge : baladewa (smarakandhi)
- godhong siwalan - jenenge : lontar
- godhong tales (kimpul) - jenenge : lumbu
- godhong tebu teles - jenenge : momol
- godhong tebu garing - jenenge : rapak
- godhong tela - jenenge : jlegor
- godhong turi - jenenge : pethuk
- godhong waluh - jenenge : lomah lameh
- godhong widoro putih - jenenge : trawas
- godhong wuni - jenenge : mojor
- godhong asem - jenenge : sinom
- godhong cocor bebek - jenenge : tiba urip
- godhong dhadhap - jenenge : tawa
- godhong gedhang enom - jenenge : pupus
- godhong gedhang tuwa - jenenge : ujungan
- godhong gedhang garing - jenenge : klaras
- godhong gebang - jenenge : kajang
- godhong jambe - jenenge : pracat, dedel
- godhong jarak - jenenge : bledheg
- godhong jarak kebo - jenenge : lomah-lameh
- godhong jati - jenenge : jompong
- godhong kacang brol - jenenge : rendeng
- godhong kacang lanjaran - jenenge : lembayung
- godhong kates - jenenge : gampleng
- godhong kecipir - jenenge : cethethet
- godhong kelor - jenenge : limaran (sewu)
- godhong kemladheyan - jenenge : kumudu
- godhong kluwih - jenenge : kleyang
- godhong krambil enom - jenenge : janur
- godhong krambil tuwo - jenenge : blarak
- godhong lempuyang - jenenge : lirih
- godhong lombok - jenenge : sabrang
- godhong mlinjo - jenenge : eso
- godhong pari - jenenge : damen
- godhong pring - jenenge : elarmanyura
- godhong randu - jenenge : baladewa (smarakandhi)
- godhong siwalan - jenenge : lontar
- godhong tales (kimpul) - jenenge : lumbu
- godhong tebu teles - jenenge : momol
- godhong tebu garing - jenenge : rapak
- godhong tela - jenenge : jlegor
- godhong turi - jenenge : pethuk
- godhong waluh - jenenge : lomah lameh
- godhong widoro putih - jenenge : trawas
- godhong wuni - jenenge : mojor
1. Wit
aren
- jenenge : Ruyung
2. Wit gedhang - jenenge : debog
3. Wit jagung - jenenge : tebon
4. Wit jambe - jenenge : pucang
5. Wit kacang - jenenge : rendeng
6. Wit kapuk - jenenge : randhu
7. Wit krambil - jenenge : glugu
8. Wit mlinjo - jenenge : so, bego
9. Wit pari - jenenge : damen
10. Wit pohong - jenenge : bonggol
11. Wit pring enom - jenenge : bung
12. Wit pring tuwo - jenenge : bungkilan
13. Wit telo - jenenge : lung
2. Wit gedhang - jenenge : debog
3. Wit jagung - jenenge : tebon
4. Wit jambe - jenenge : pucang
5. Wit kacang - jenenge : rendeng
6. Wit kapuk - jenenge : randhu
7. Wit krambil - jenenge : glugu
8. Wit mlinjo - jenenge : so, bego
9. Wit pari - jenenge : damen
10. Wit pohong - jenenge : bonggol
11. Wit pring enom - jenenge : bung
12. Wit pring tuwo - jenenge : bungkilan
13. Wit telo - jenenge : lung
- Sebutane bocah / Sebutan untuk anak
1.
Ontang
– anting
: anak siji lanang <> anak tunggal laki-laki
2.
Unting
– unting
: anak siji wadon <> anak tunggal perempuan
3.
Uger
– uger lawang
: anak loro lanang kabeh <> anak dua laki2 semua
4.
Kembang
sepasang
: anak loro wadon kabeh <> anak dua perempuan semua
5.
Cukit
dulit
: anak telu lanang kabeh <> anak tiga laki2 semua
6.
Gotong
mayit
: anak telu wadon kabeh <> anak tiga perempuan semua
7.
Saramba : anak papat lanang kabeh <> anak
empat laki2 semua
8.
Sarimpi : anak papat wadon kabeh <> anak
empat perempuan semua
9.
Pandhawa : anak limo lanang kabeh <> anak
lima laki2 semua
10. Pancagati : anak limo wadon kabeh <> anak
lima perempuan semua
11.
Kendhana
– kendhini
: anak loro lanang wadon <> anak dua laki2 perempuan
12.
Kendhini
– kendhana
: anak loro wadon lanang <> anak dua perempuan laki2
13.
Sendhang
kapit pancuran
: anak telu, lanang –
wadon – lanang <> anak tiga perempuan di tengah
14.
Pancuran
kapit sendhang
: anak telu,
wadon-lanang-wadon <> anak tiga laki2 ditengah
15.
Keblat
papat
: anak papat lanang
wadon <> anak empat laki2 perempuan
16.
Sepasar : anak lima lanang wadon <> anak
lima laki2 perempuan
17.
Padangan : anak lima wadon siji <> anak
lima perempuan Satu
18.
Ipil-ipil
( pipilan )
: anak lima lanang siji <> anak lima laki2 satu
19.
Pandhawa
nyandhangi
: anak enem wadon siji wuragil <> anak enam perempuan terakhir
20.
Kembar : anak loro lair bareng <> anak
dua lahir bersamaan
21.
Kembar
gantung
: bocah kembar laire
let sedina <> anak kembar lahir selang satu hari
22.
Dhampit : anak loro lanang wadon laire bareng
<> anak dua laki2 perempuan lahir bersamaan
23.
Gilir
kacang
: anake akeh giliran lanang wadon <> anak banyak bergilir laki2 perempuan
24.
Lumpat
kidang
: anake akeh ora giliran lanang wadoh <> anak banyak tidak bergilir laki2
perempuan
25.
Gendhong : anak wadon akeh seng tengah anak
lanang <> anak perempuan banyak yang tengah anak laki2
26.
Pathok : anak lanang akeh seng tengah wadon
<> anak laki2 banyak yang tengah perempuan
27.
Grandhel : anak lanang pirang – pirang, seng
wuragil wadon, utawa anak wadon pirang-pirang seng wuragil lanang <> anak
banyak yang terakhir perempuan atau laki2
28.
Sumarak : anak akeh seng lanang luwih akeh
<> anak banyak yang laki2 lebih banyak
29.
Anggana : anak akeh seng urip gari siji
<> anak banyak yang hidup tinggal Saturday
30.
Cemani : anak ireng mulus <> anak hitam
mulus
31.
Wungle,
bule
: anak putih mulus
<> anak putih mulus
32.
Gondhang
kasih
: anak loro beda pakulitane, ono seng ireng ana seng putih <> anak dua
beda warna kulitnya, anak yang putih ada yang hitam
33.
Pambarep : anak sing nomer siji <> anak
yang nomer satu
34.
Panggulu : anak sing nomer loro <> anak
yang nomer dua
35.
Pandhadha : anak sing nomer telu <> anak
yang nomer tiga
36.
Sumendhi : kakang wuragil <> kakak anak
terakhir
37.
Wuragil,
waruju
: anak seng keri
dhewe <> anak yang terakhir sendiri
38.
Panenggak : anak nomer loro seko lima cacahe
anak <> anak yang nomer dua dari lima bersaudara
39.
Panengah : anak nomer telu seko lima cacahe
anak <> anak yang nomer tiga dari lima bersaudara
40.
Lola
( yatim piatu )
: bocah seng
ditinggal wong tuwane <> anak yang orang tuanya sudah tiada
41.
Yatim : bocah lair wis ora menangi bapake
<> anak yang lahir sudah tidak mempunyai ayah
42.
Lola
bapa ( biyung )
: bocah seng wes ora
nduwe bapak utawa ibu <> anak yang sudah tidak mempunyai salah satu dari
bapak/ibu
43.
Konduran : bocah lair slamet nanging ibune seda
<> anak yang lahir selamat tapi ibunya meninggal
44.
Sumala : bocah sing cacat wiwit lair <>
anak yang cacat dari lahir
45.
Thok
thing
: bocah sing lair kanthi sirah cilik <> anak yang lahir dengan kepala
kecil
46.
Julung
kembang
: bocah sing lahir nalika srengenge mletek <> anak yang lahir ketika
matahari terbit
47.
Julung
sungsang
: bocah sing lahir nalika bedug awan <> anak yang lahir ketiga waktu
tengah hari / waktu dzuhur
48.
Julung
sarab/surup
: bocah sing lahir
nalika ngarepake surup <> anak yang lahir ketika matahari akan tenggelam
49.
Julung
caplok
: bocah sing lahir nalika surup <> anak yang lahir ketika matahari
tenggelam
50.
Margana : bocah sing lahir nalika ibune
lelungan <> anak yang lahir ketika ibunya sedang dalam bepergian
51.
Wuyungan : bocah sing lahir nalika perang
<> anak yang lahir ketika perang
52.
Wahana : bocah seng lahir nalika ibune ana
pasamuan <> anak yang lahir ketika ibunya sedang dalam acara pertemuan
53.
Jempina : bocah seng lahir durung wayahe
<> anak yang lahir belum saatnya
54.
Tiba
sampir
: bocah sing lahir kalung usus <> anak yang lahir dengan posisi usus
melingkar di leher
55.
Tiba
ungker
: bocah sing lahir ususe nggubed gulu <> anak yang lahir dengan usus yang
menjerat di leher
56. ungkul : bocah sing lahir tanpa ari-ari
<> anak yang lahir tanpa ari-ari